ISTORIJAT
Raspisivanjem konkursa 1961. godine za izgradnju komercijalnog objekta počelo je planiranje visoke zgrade na uglu ulica Masarikove i Maršala Tita (danas ulica Kralja Milana). Na tom mestu je, još pre Drugog svetskog rata, bila planirana izgradnja visoke kule, „Palate Teokarević“. po projektu arhitekte Grigorija Samojlova 1940. Realizaciju planirane dvanaestospratnice je prekinulo izbijanje Drugog svetskog rata.
Na konkursu za zgradu Beograđanke izabrano je rešenje arh. Branka Pešića. Posle nekoliko prepravki projektnog plana, izgradnja je počela u martu 1969, a završena je 1974. godine. Saradnici na projektu bili su arh. Mirko Kašanin i arh. Žorž Popović.
U Beograđanki je otvorena tada najveća robna kuće u Jugoslaviji na 17.000 kvadrata, kao i samousluga u drugom suterenu, na površini od 2500 m², takođe najveća u SFRJ. Po tadašnjim vestima, već u prvoj nedelji posetilo ju je milion ljudi.
Radio stanica „Studio B“, koja je 1974. godine otvorena na 23. spratu, predstavljala je prvu nezavisnu gradsku radio stanicu. Kultne emisije Studia B bile su: „Beograde dobro jutro“ Duška Radovića, Nivo 23 Velje Pavlovića , Beogradska razglednica Đoke Vještice i dr. Krajem 70-ih godina 20. veka, „Studio B“ se proširio na 22. sprat , gde je devedesetih počela sa radom televizija Studio B. Nakon privatizacije Studio B je od 2021.godine preseljen iz Beograđanke.
Tokom 90-ih godina 20. veka, prestali su sa radom restoran na petom spratu i klub na šestom spratu. Poslovni prostor su zakupile privatne firme i neke državne kancelarije. U tom periodu, veći deo umetničkih dela koja su bila sastavni deo enterijera restorana i kluba je nestao.
Godine 1997, uz poslovni ulaz iz Masarikove ulice, nadograđeni su dva spoljna „kioska“, dok je 1999. godine izgrađen zaseban komercijalni objekat (prizemlje i sprat) u prolazu prema trgu, na mestu gde je planirana izgradnja panoramskog lifta.
Tokom NATO bombardovanja 1999. godine, fasada aneksa u Masarikovoj ulici je oštećena,kao i deo fasade kule na toj strani. Oštećenje je sanirano izradom nove fasade.
Kada je 2007. privatizovana firma „Robne kuće Beograd“, unutrašnjost robne kuće je adaptirana za novu namenu iznajmljivanja prostora pojedinačnim zakupcima.
Zgrada je zaštićena od strane Zavoda za zaštitu spomenika kulture grada Beograda kao dobro koje uživa status prethodne zaštite.
Temeljna rekonstrukcija usledila je 2022. godine, kada je Beograđanka dobila nov moderan izgled. Danas, je otvaranjem Vidikovca na 22. spratu, moguće obići deo prostora (Vidikovac) Beograđanke.
Pogled na Beograd sa Vidikovca
IZGLED
Stilski zgrada je sagrađena u internacionalnom stilu po ugledu na čikaške nebodere u tamnoj boji. Ta tamne boje fasade, retka za arhitekturu Beograda, izazivala je mnogo polemike u tadašnjem trenutku. U arhitekturi ovaj tip fasade poznat je kao zid-zavesa, postaoje prepoznatljiv orijentir Beograda. Zgrada ima visinu od 100 metara, što je u ondašnjoj SFRJ činilo najvišom zgradom.
Palata Beograd ima ukupno 27 spratova sa 3 suterena, prizemljem i 23 sprata glavne kule.
Beograđanku karkateriše proporcionalni odnos visoke kule i nižeg aneksa (Robne kuće) prema malom novoformiranom trgu ispred nje.
Godine 2020, nakon prodaje dela zgrade (aneks i kula) Palate „Beograd“, usledila je rekonstrukcija koja je donekle izmenila originalni projekat. Najvidljivija izmena je ukidanje spoljašnjih roletni na elektro pogon koje su doprinosile dinamičnijem vizuelnom identitetu.
ENTERIJER
Luksuzan enterijer Beograđanke bio je opremljen vrednim umetničkim delima. Danas je on samo delimično očuvan.
U ulaznom holu Beograđanke nalazi se visoki zidni reljef u bronzi koji prikazuje Despota Stefana Lazarevića, rad vajara Nebojše Mitrića, visine osam metara.U holu je postavljena i skulptura u bronzi vajara Oto Loga, i koja predstavlja personifikaciju građevinarstva.
Nebojša Mitrić, Despota Stefana Lazarevića
Na 22. spratu, na Vidikovcu, sačuvan je i mozaik Krste Andrejevića, delo koje jednim delom oslikava stari, a drugim novi, savremeni, Beograd.
Krsta Andrejevića, mozik Beograda
U ekskluzivnom restoranu na petom spratu nalazila su se umetnička dela značajnih stvaralaca tadašnje jugoslovenske savremene umetničke scene od kojih mnoga nisu sačuvana.Restoran, sa tada najmodernije opremljenom kuhinjom, prostirao se na površini od skoro 3.000 m², terasom koja je izlazila na krov četvrtog sprata robne kuće.
Fotografija pokazuje nekadašnji izgled restorana na 5. spratu
Na 6. spratu bio je poslovni klub. Poslovni deo zauzimao je prostor od sedmog do 21. sprata.
