KATEDRALA UZNESENJA BLAŽENE DEVICE MARIJE

Crkva Uznesenja Blažene Device Marije je katedralna crkva Beogradske nadbiskupije i nalazi se u delu grada zvanom Neimar u opštini Vračar u ulici Hadži Milentijeva 75.

Sadašnja crkva Uznesenja Blažene Djevice Marije počela je da se gradi 1938. godine u znak sećanja na francuske borce poginule na Solunskom frontu. Na tom prostoru se već  nalazila crkva koju su, zajedno sa župnom kancelarijom, podigli članovi katoličkog reda asumpcionisti.  Starija crkva, poznata kao Francuska crkva podignuta je 1925. godine. Uz crkvu su sagrađene i župne zgrade koje je projektovao čuveni arh. Milan Zloković. Kasnije, 1930, podignut je i visok zvonik sa satnim mehanizmom i figurom galskog petla karakterističnog simbola Francuske, koji je podigao arh. Dujam Granić.
Izgradnju nove crkve, podstakao je, na inicijativu Francuske, maršal Franš d’Eperea, u čast  45.000 vojnika poginulih na Solunskom frontu. Zbog Drugog svetskog rata i njegovih posledica prekid radova trajao je više od četrdeset godina. Završetak crkve pomogli su francuski vernici kojima su se priključili i vernici iz Švajcarske, Nemačke i Austrije, i završena je konačno 1988. godine.

Stara crkva preuređena je 1994. g. u prostor društvene namene za potrebe vernika .

U narteksu crkve nalaze se dve  ploče s natpisom na francuskom i srpskom jeziku o istoijatu gradnje katedrale.

Projekat crkve  izradio je arh. Branislav Marinković  koji je projektovao  trobrodnu baziliku sa  poprečnim brodom- transeptom  i  portalom u vidu monumentalnog tornja, u čijem je podnožju slavoluk s tri otvora.  Ulaz je na južnoj strani gde se nalazi tremu do kojeg vodi stepenište.  Modernizam,  popularan u arhitekturi  tridesetih godina, prepoznaje se i u spoljašnjem izgledu ove crkve.

Samostan koji se nalazi u dvorištu i pomoćne zgrade preuređeni su godine 1989. i nose ime  Sv. Ivana Kapistrana,  sveca koji se poštuje i zbog svojih zasluga u borbama koje su vođene u Beogradu tokom osmanskih opsada u 15. veku . Ovim prostorom danas dominira visoki zvonik sa satom.

Papa Jovan XXIII, autor Dragan Radenović,2022.

Tokom rekonstrukcije katedrale i pomoćnih zgrada od 2019 do 2022.  napravljen  je  novi mozaik i vitraži Preobraženja Hristovog  na visokom tornju katedrale. Oni su  delo Marka Rupnika koji je već radio mozaike u zgradi Beogradske nadbiskupije. U vrtu katedrale  2022. godine  postavljena je statua pape Jovana XXIII  izlivena u bronzi, delo vajara Dragana Radenovića.  Statua je postavljena u znak sećanja na Anđela Ronkalija, apostolskog delagata u Bugarskoj, i  budućeg papu,  koji 1925.  tokom svoje posete Beogradu  te godine blagosiljao crkvu.

Sadašnji enterijer crkve je delo slovenačkog arhitekte Franca Kvaternika, dok su Lojze Čemažar i Lucijan Bratuš oslikali oltarsku apsidu.

Freske su inspirisne idejom o prožimanju dve hrišćanske crkve. U konhi apside nalaze se dve scene Uspenja Bogorodice, jedna je naslikana po istočno-hrišćanskoj tradiciji- na odru okružena dvanaestoricom apostola, dok je u gornjem delu naslikana Bogorodica po zapadno-hrišćanskoj ikonografiji, s dvanaest zvezda.  S leve (severne) strane prikazani su sveci : Ivan Kapistran, Nikola Flue i Ćirilo Aleksandrijski, a s desne (južne): Ćirilo i Metodije i Sv. Sava.

Sv. Ćirilo i Metodije i Sv. Sava

U gornjoj zoni iznad Bogorodice nalazi se lik Hrista sa anđelima. Prizori u donjoj zoni prikazuju scene majke kako se nadvija nad ranjenim detetom, a s desne dve moliteljke koje mole za mir.

Godine 2000,  katedrala je dobila nove orgulje graditelja Frančeska Zanina, iz jedne od najstarijih radionici orgulja u Italiji.

Orgulje iz radionice Frančeska Zanina

Iste 2000. godine pokrenut je međunarodni festival Dani orgulja u organizaciji Kulturnog centra Beograd, koji se u katedrali tradicionalno održava svake godine.

Autor : Ana Sarić