Скочи на садржај

MUZEJ JUGOSLAVIJE

GDE SE NALAZI?

Muzej Jugoslavije nalazi se u Ulici Mihaila Mike Jankovića 6, na opštini Dedinje. U blizini ovog objekta nalazi se vila ,,Mir", Hyde Park i Stadion JNA.

Muzej Jugoslavije je osnovan 1996. godine uredbom Vlade Savezne Republike Srbije u okviru saveznih organa  i tada je nosio ime Muzej istorije Jugoslavije. Nastao je spajanjem Memorijalnog centra „Josip Broz Tito“ i Muzeja Revolucije. Muzej Jugoslavije je muzejska institucija koja sakuplja, proučava i prezentuje različite predmete vezane za istoriju Jugoslavije. Do 2003. godine bio je samostalna savezna organizacija, a nakon toga je prešao u nadležnosti Republike Srbije. Aprila 2013. je proglašen institucijom kulture od izuzetnog značaja. Marta 2017. godine je promenio naziv u Muzej Jugoslavije.

U sastavu muzeja danas se nalaze objekti Kuća cveća, Stari muzej i Muzej „25. maj“, ukupne površine od 5.252 kvadratna metra, kao i park površine 3,2 hektara.

KUĆA CVEĆA

Kuća cveća agrađena je 1975. godine po projektu Stjepana Kralja, kao zimska bašta za potrebe tadašnjeg predsednika Jugoslavije Josipa Broza Tita. Tada se nazivala „Cvećara“. Nalazila se relativno blizu Titove rezidencije u Užičkoj 15, pa je on u njoj provodio dosta vremena tokom boravka u Beogradu.

Sastoji se iz centralnog dela u kome se nalazila fontana, koja je uklonjena da bi se napravilo mesto za Titovu grobnicu, i prostorija za rad i odmor koje su se nalazile oko centralnog dela. Na suprotnoj strani u odnosu na ulaz se nalazi terasa sa pogledom na Beograd.

Po njegovoj želji, Tito je sahranjen u Kući cveća 8. maja 1980. godine, samo 4 dana nakon njegove smrti. Tada se smatralo da je neprimereno preimenovati Titovo poslednje počivalište u grob ili mauzolej tako da je nastao naziv Kuća cveća koji se i dan-danas koristi. Od njegove sahrane pa sve do 4. maja 1992.(raspad SFRJ-a), počasna straža garde JNA je čuvala Titov grob.

1996. je odlučeno da se Kuća cveća pripoji Muzeju Istorije Jugoslavije.

1997. nakon izbora, tadašnji predsednik SRJ Slobodan Milošević je za svoju rezidenciju izabrao prethodno Titovu u Užičkoj 15 koja je bila u blizini Kuće cveća. Tada je izgrađen zid koji je odvojio rezidenciju u Užičkoj 15, vilu „Mir“, Biljarnicu i Lovačku kuću od Starog muzeja, Kuće cveća i Muzeja 25. maj.

Stalna postavka u kući cveća danas se sastoji od spomen-sobe u kojoj se posetioci mogu upisati u knjigu žalosti i izložbenog dela u kome se nalaze lokalne, republičke i savezne štafetne palice koje je omladina Jugoslavija nosila povodom Dana mladosti koji se proslavljao na Titov rođendan 25. maja.

STARI MUZEJ

Stari muzej predstavlja jednu od glavne tri celine Muzeja Jugoslavije. Specifičan je po tome što izgledom više podseća na prostor za odlaganje nego za izlaganje predmeta. Izgrađen je 1965. godine (arhitekta je bio Branko Bon) i u njemu su se nekada čuvali pokloni koje je Tito primao prilikom brojnih susreta sa državnicima iz raznih zemalja, kao i darovi koje je dobio od Jugoslovena, predstavnika različitih državnih organizacija, lokalnih zajednica, udruženja...

Prostor je za vreme Memorijalnog centra adaptiran u izložbeni i otvoren za publiku postavkom poklona iz etnografske zbirke.

Cilj kome se teži, što se kocepta stalne postavke tiče, jeste tzv. Jugoslavija u 100 predmeta. Ona će predstavljati finalnu fazu rada na stalnoj postavci i obuhvataće 100 pažljivo odabranih predmeta koji za cilj imaju da prikažu ključne fenomene i procese, kulturne forme i simbole koji čine „jugoslovensko iskustvo“ i jugoslovensko nasleđe uopšte.

Postavka se sastoji iz Memorijalnog fonda Josipa Broza Tita i Muzeja revolucije naroda i narodnosti Jugoslavije, a okosnicu čitave postavke čine štafete mladosti.

Memorijalni fond Josipa Broza Tita nastao je gotovo stihijski, a pretežno se sastoji od poklona i godinama se gradio kao nepregledna masa darova upućenih Titu. Samo jedan procenat svih darova je izložen publici.

Muzej revolucije naroda i narodnosti Jugoslavije nastao je sistematskim dugogodišnjem prikupljanjem i hronološkim ređanjem predmeta i dokumenata o radničkom pokretu koji svedoče o razvoju socijalizma na jugoslovenskim prostorima.

Štafete predstavljaju materijalni trag manifestacije u kojoj je učestvovao svaki treći Jugosloven, a koja je održavana, počev od 1945. godine, svakog 25. maja povodom proslave Titovog rođendana. Niz počinje štafetama mladosti koje su izradili mladi umetnici i nastavlja se Titovim štafetama koje su mu lično uručivane.

Muzej se sastoji od pet sala, kod kojih jedna strana sala predstavlja Memorijalni fond, a druga Muzej revolucije.

Sala 1:

Što se tiče memorijalnog dela, u ovoj sali se uglavnom nalaze eksponati koji predstavljaju poklone razmenjene na visokom državnom nivou i simbolizuju identitete različitih država i kultura. A deo koji se odnosi na Muzej revolucije sastoji se od različitih dokumenata i predmeta koji obeležavaju period od 1870. do 1919. godine. Ovde možemo videti i dokumenta koja svedoče o Balkanskim ratovima, Prvom svetskom ratu kao i o ujedinjenju i formiranju Kraljevine Jugoslavije.

Sala 2:

Ova sala predstavlja „vladarski“ prostor i sastoji se od Titovih ličnih predmeta, oružja i opreme kao i različitih povelja i priznanja koja svedoče o njegovim brojnim funkcijama i počastima.

Druga strana ove sale ispunjena je artfektima koji obeležavaju međuratni period, Komunističku partiju Jugoslavije, diktaturu kralja Aleksandra (period između 1919. i 1941.).

Sala 3:

Sala 3 sastoji se od uzoraka rudnog bogatstva, kratkog pregleda jugoslovenske umetnosti, predmeta tehničke kulture i slično. Svi ovi predmeti simbolizuju industrijski razvoj, postignute rezultate na različitim poljima i ostvarenim radnim pobedama. A istorijski deo prikazan u ovoj sali je period Drugog svetskog rata. Artefakti i oružja iz ove sale mogu se grupisati u nekoliko celina: Okupacija, Ustanak, Zločini, Logori, Velike bitke Drugog svetskog rata vođene na teritoriji Jugoslavije, Narodna vlast.

Sala 4:

Artefakti ove sale predstavljaju sliku jugoslovenskog društva. Mogu se videti darovi iz naroda, lokalne štafete, amaterske rukotvorine i slično. Među ovim predmetima nalaze se i neki kurioziteti kao što je zbirka „4. maj“. Ona objedinjuje poklone koji su stizali posle Titove smrti.

Istorijske teme koji predmeti iz ove sobe objedinjuju su: Suđenje ratnim zločincima, Industrijalizacija, Prosvećivanje, Standard i Tehnički razvoj. (period od 1945. do 1996. godine)

Sala 5:

U ovoj sali izložen je deo muzejskog fonda nastao u periodu posle 1996. godine, kada je Muzej istorije Jugoslavije i otvoren. Pored akvizicija koje svedoče o društveno-političkim prilikama devedesetih godina, veliki deo fonda odnosi se i na teme koje u prethodnim salama nisu dovoljno obrađene kao što su npr. svakodnevni život i kultura. Ovaj fond se dopunjuje kroz višegodišnju saradnju sa različitim organizacijama što pokazuje opštu zainteresovanost za jugoslovensko nasleđe. „Projekat Jugoslavije“ je rezultat saradnje Muzeja Jugoslavije i organizacije „Kiosk – platforma za savremenu umetnost.“ Projekat sadrži 100 izjava ljudi različitih profila i generacija se prostora nekadašnje države. Ova akvizicija je veoma značajna za Muzej. Izjave sagovornika dopunjuju kustoske interpretacije predmeta i doprinose boljem razumevanju jugoslovenskog nasleđa.

BAŠTA


MUZEJ 25. MAJ

Josip Broz Tito je za svoj 70. rođendan od grada Beograda dobio Muzej 25. maj. Ovu zgradu projektovao je Mihailo Mika Janković i predstavlja značajan primer moderne arhitekture i total dizajna. Muzej je otvoren za javnost sa namerom da se u njemu izlože brojni darovi upućeni predsedniku SFRJ, iz zemlje i inostranstva.

U 16 različitih zbirki bio je raspoređen fond od 200.000 eksponata, dok je arheološka zbirka imala je 112 eksponata, zbirka oružja 177 a zbirka primenjene umetnosti 2075.  Formiranjem Memorijalnog centra „Josip Broz Tito“ , Muzej „25. Maj“ dobija ulogu ulaznog i izlaznog objekta velikog memorijalnog kompleksa.

U ovom muzeju mladi su održavali brojne susrete sa umetnicima i drugim stvaraocima, organizovane su tematske izložbe iz fondova Memorijalnog centra „Josip Broz Tito“, a i posetioci su mogli da gledaju dokumentarne filmove o životu i radu Josipa Broza.

Od 1992. godine se u ovom galerijskom prostoru održavaju tematske izložbe sa materijalom iz fondova Muzeja istorije Jugoslavije i izložbe i umetničke manifestacije koje MIJ organizuje u saradnji sa partnerima iz zemlje i inostranstva.

Pripremila: Sofija Jovanović