MUZEJ BANJIČKOG LOGORA

Nalazi se u Ulici Pavla Jurišića Šturma 33 na Banjici.

Po završetku Drugog svetskog rata, zgrade nekadašnjeg logora predate su na korišćenje Jugoslovenskoj narodnoj armiji. U njima je otvorena Vojna akademija, a u delu zgrade je 1969. godine uređen izložbeni prostor Muzeja banjičkog logora. Nova postavka postavljena je 1983. na približno 450 m2. Usled novih istraživačkih rezultata 2001. godine predstavljena je izmenjena i dopunjena postavka Muzeja Banjičkog logora.

Unutar zgrade koja je bila logor nalazi se obimna muzeološka građa koju čine: plakati, fotografije,lični predmeti, crteži, ručni radovi logoraša. Posetiocima je na ovom prostoru predstavljeno 400 eksponata. U velikoj ulaznoj sali se nalazi velika maketa logorskog kompleksa. U okviru memorijalne sale rekonstrisan je ambijent logoraške sobe. Posetiocima je na ovom prostoru predstavljeno 400 eksponata.

Logor na Banjici osnovan je 5. jula 1941. godine, u zgradi kasarne bivšeg 18. pešadijskog puka na Voždovcu. Odluku o formiranju logora su doneli organi nemačke uprave i Gestapoa. Bio je to drugi po redu logor otvoren u okupiranoj Srbiji. Prvi zatočenici dovedeni su 9. jula.
Uprava u logoru Banjica bila je dvojna: jednom trećinom pod nadležnošću Uprave grada Beograda i Ministarstva unutrašnjih poslova, dok je ostali deo kontrolisao Gestapo. Dvojna uprava logora bila je samo privid, jer je sve ključne odluke izdavao i odobravao Gestapo.
Predstavnicima Specijalne policije bilo je dozvoljeno da  hapse  zatvorenike, ali ne i da donose odluke o otpustu. Tako je došlo do hapšenja grupe od 152 intelektualaca koji su u novembru 1941. godine zatvoreni pod optužbom da su masoni. Među njima su bili vodeći beogradski intelektualci : Aleksandar Belić, Aleksandar Deroko, Miloš Đurić, Mihailo Ilić, Petar Kolendić, Viktor Novak, Veljko Petrović, Vasa Čubrilović, Jovan Erdeljanović, Risto Stijović, Aleksandar Leko, Nikola Vulić, Ivan Đaja, Tihomir Đorđević. Plašeći se negativnih reakcija javnosti, nemačke vlasti su dopustile njihovo puštanje iz logora tokom naredna dva meseca. Na crtežu Aleksandra Deroka, čuvenog arhitekte i profesora Beogradskog univerziteta vidi se scena iz jedne od soba u kojoj su bili zatočeni. Na  vrhu crteža napisano je :"Što rekao Goya -Io lo vi ! (špan.video sam ), opaska koja  se odnosi na seriju Gojinih grafika Strahote rata.

Tokom četiri ratne godine kroz njega je prošlo preko 30.000 zatočenika različitih nacionalnosti, različite verske pripadnosti, zanimanja i obrazovanja. Zatočeni su bili pripadnici i simpatizeri građanskih partija i pokreta Draže Mihailovića, komunisti i članovi i simpatizeri Narodno-oslobodilačkog pokreta, zemljoradnici koji nisu predali tražene količine žitarica Direkciji za ishranu, masoni, probritanski orijentisani intelektualci, kriminalci i dr.  Potresan podatak predstavlja činjenica da je u logoru bilo 22 dece ispod 7 godina, 26 dece uzrasta između 7 i 14 godina, kao i 76 dece stare između 14 i 17 godina.
Do danas je pouzdano identifikovano 4.200 streljanih logoraša. Tom spisku treba dodati i hiljade zatočenika koji su odavde bili deportovani širom Evrope. Logor je raspušten 4/5. oktobra 1944. godine.