Скочи на садржај

ONEG ŠABAT-JEVREJSKI KULTURNI CENTAR

GDE SE NALAZI?

Jevrejski kulturni centar nalazi se u Jevrejskoj ulici br.16 na Dorćolu  u blizini Ulice Cara Dušana.

ISTORIJAT

Šabat je kod  Jevreja sedmi dan u sedmici, počinje u petak sa zalaskom sunca, a završava u subotu posle zalaska sunca.To je najveći jevrejski praznik. Oneg Šabat znači Subotnje uživanje, jer po jevrejskim propisima svaki Jevrejin  dužan je  da subotom uživa u ukusnim jelima. Danas se naziv “Oneg Šabat” upotrebljava za razne priredbe verskog, društvenog ili kulturnog sadržaja koje se održavaju petkom uveče ili subotom posle podne.

Dom sefardskog jevrejskog  društva Oneg Šabat je  do 1941. godine  mesto okupljanja dorćolskih Jevreja. U njoj se nalazio dom za stare i prostorije omladinskog kluba, kao i sala za obavljanje verskih obreda.

Za vreme okupacione vlasti u Beogradu tokom Drugog svetskog rata, u ovoj zgradi se nalazio deo Jevrejske bolnice u kojoj su boravili pacijenti pred odvođenje u logor na Sajmište. Deo pacijenata i osoblja bili su odvedeni prvo u obližnju jevrejsku bolnicu odakle su u martu 1942. godine,  posle deportacije u logor Sajmište, stradali u prvim pokretnim gasnim kamionima.

U posleratnom periodu prostorije je koristila OZNA (Odeljenje za zaštitu naroda)  bezbednosna, kontraobaveštajna služba formirana neposredno nakon osnivanja posleratne Jugoslavije, 1944, a 1946. godine reorganizovana u civilnu Upravu državne bezbednosti (UDBA) i vojnu Kontraobaveštajnu službu (KOS) Jugoslovenske narodne armije.

U periodu od 1993-2018. o zgradi su se brinuli  Radio B92 , Kulturni centar REX i Fond B92. Zgrada je vraćena  jevrejskoj zajednici po Zakonu o otklanjanju posledica oduzimanja imovine žrtvama Holokausta koje nemaju živih zakonskih naslednika, koji je usvojen 2016. godine, pa je 2017. godine, odlukom skupštine Jevrejske opštine Beograd, u zgradi Oneg Šabat osnovan Jevrejski kulturni centar.

U oktobru 2021 godine, posle godinu dana radova na renoviranju i opremanju prostora svečano je otvaren Jevrejski kulturni centar koji ponovo nosi nekadašnje ime “Oneg Šabat”.

 

IZGLED

Zgrada u Jevrejskoj 16, podignuta je 1923. godine, po projektu arh. Samuela Sumbula.
Zgrada je podignuta kao dvospratni objekat u  dekorativnom eklektičnom(mešovitom ) stilu. Na fasadi su postojala dva natpisa koja su  označavala njenu namenu; Oneg Šabat  i Gemilut Hasadim, kao i natpis koji i danas stoji: Ne odbaci me pred starost kad me izda snaga ne ostavi me (Ps.71).
Posle renoviranja tokom 2020-21. zgrada je konačno renovirana, pa je centralni deo unutrašnjeg prostora namenjen svečanoj sali sa pozornicom i gledalištem. Nad svečanom salom se nalazi galerija, a ostale prostorije namenjene su upravnim poslovima.

Scečana sala u kulturnom centru Oneg Šabat

 

Pripremila :Iva Pešić