ISTORIJAT
Muzej je zvanično osnovan 19. decembra 1895.godine na inicijativu Fonda za osnivanje muzeja čiji je predsednik bio Jovan Žujović.Zbog nedostatka finansijskih sredstava tek je oktobra 1898. doneta je odluka da se prepravi porodična kuća Stefana Stevče Mihajlovića i da se u nju usele Etnografsko odeljenje Narodnog muzeja i Muzej srpske zemlje. Stevan Stevče Mihajlović (1806-1888) bio je jedan od najuticajnih političara 19. veka .
Kuća Stevana Stevče Mihajlovića u kojoj se nalazio Muzej srpske zemlje (današnji Prirodnjački muzej)
Kuća, koju je testamentom Mihajlović ostavio državi, nalazila se na uglu ulica Ilije Birčanina i Miloša Velikog 43. Sagrađena je 1860 prema projektu arh. Andrije Vukovića. Muzej se u njoj nalazio do 1938.godine.
Prirodnjački predmeti muzeja prikupljani su od aprila 1901. do 1903, a za prvog privremenog upravnika je odabran Petar Pavlović, profesor Druge beogradske gimnazije. Početne zbirke muzeja bile su većinom dobijene na poklon od poznatih prirodnjaka, a kasnije zbirke su se dobile sakupljanjem prirodnjačkih predmeta na terenskim ekskurzijama i istraživanjima koja su počela da se organizuju 1904.
Prva prirodnjačka izložba otvorena je za javnost 7. septembra 1904. u čast stogodišnjice Prvog srpskog ustanka i krunisanja kralja Petra I Karađorđevića. Rad muzeja potpuno je prekinut u toku Balkanskih ratova i Prvog svetskog rata. Po naređenju ministra prosvete 1914. svi vredni predmeti i dokumenti su prebačeni iz muzeja u zgradu „Zelene gimnazije” u Nišu. U toku rata je izgubljen veliki deo fonda biblioteke i muzeja.
Posle rata zvanična nadležnost muzeja proširila se na celokupnu teritoriju Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca.
U međuratnom periodu obnovljene su mnoge zbirke zahvaljujući darodavcima i terenskim istraživanjima. Usled neodgovarajućeg prostora i vlage, došlo je do raznih komplikacija i propadanja dragocenog muzejskog materijala.
Muzeju je 1973. godine pripojen i Muzej šumarstva i lova, pa Prirodnjački muzej danas raspolaže sa 125 zbirki u kojima se čuva između milion i dva miliona primeraka minerala, stena, fosila, gljiva, biljaka, životinja i dr.
ZGRADE PRIRODNJAČKOG MUZEJA
Privatna gimnazija sa internatom prof. Vladimira Zdelara.
Muzej Prirodnjačkog muzeja danas se nalazi u dve Vračarske zgrade na uglu ulica Njegoševe i Kneginje Zorke. Glavna zgrada se nalazi u Njegoševoj 51, a depoi se nalaze u dvorišnoj zgradi. Zbog rušenja zadužbine Stevče Mihajlovića, 1938. doneta je odluka da se Muzej srpske zemlje privremeno premesti u današnju zgradu u Njegoševoj. Ova zgrada je prethodno pripadala privatnoj gimnaziji sa internatom prof. Vladimira Zdelara. Po projektu arhitekte Danila Vladisavljevića napravljena je i zgrada u dvorištu 1907. godine, gde je bila smeštena Prva ženska realna gimnazija.
Plan za izgradnju nove zgrade muzeja nije uspeo zbog Drugog svetskog rata, te je muzej ostao u privremenoj zgradi.
