KULA NEBOJŠA

Kula Nebojša se nalazi u Donjem gradu Beogradske tvrđave, na spoju Priobalnog i Severoistočnog bedema, na ulazu u nekadašnje gradsko dunavsko pristanište. Prvobitna kula Nebojša se nalazila u okviru Zamka u Gornjem gradu i predstavljala je najveću i najznačajniju kulu srednjovekovnog Beograda.

  Poreklo imena Nebojša najverovatnije potiče od negacije glagola bojati se, pa se ovo ime činilo prigodnim za Kulu u Donjem gradu u kojoj su Osmanlije zatvarali i zatvorenike izlagali različitim oblicima mučenja.

Prvobitna kula Nebojša se nalazila u okviru Zamka u Gornjem gradu i predstavljala je najveću i najznačajniju kulu srednjovekovnog Beograda. Ova kula je srušena u 17. veku i njeno ime je preneto na sadašnju kulu u priobalju.

Današnju kulu su, pretpostavlja se, sagradili Ugari 1456. godine, nakon neuspele opsade Beograda od strane Turaka. Neposredno nakon što je podignuta, nosila je naziv Temišvarska ili Bela kula. Svojom istaknutom pozicijom i novim oružjem u sistemu odbrane gradova, ova kula je branila severoistočnu stranu kao i glavne kapije tadašnjeg grada.

Takođe je odatle branjeno i Dunavsko pristalište,  i prilaz donjogradskoj Istočnoj kapiji i čuvan ulaz u gradsko pristanište.  Za vreme turske opsade Beograda 1521. godine njen strateški značaj je došao do potpunog izražaja. Tvrđava je tom prilikom zapaljena od strane Turaka.. Kasnije su Osmanlije obnovili kulu po naređenju sultana Sulejmana.

Od 18. veka  Kula Nebojša postaje tamnica, za  pobunjenike protiv turske vojske . Kula Nebojša bila je i poslednje boravište odbeglih janjičara, a i danas se na unutrašnjim zidovima nalaze gvozdene kuke, koje su,  pretpostavlja se, služile za vešanje pobunjenika.  Istorija beleži da je 1798. godine na ovom mestu stradao Riga od Fere, čuveni grčki revolucionar i borac za oslobođenje od Turaka. Nekoliko godina kasnije (1801.godine), tu je pogubljen i beogradski mitropolit Metodije. Kula je više puta rekonstruisana, a  kasnije je izgubila svoj odbrambeni značaj.

Kula je izgrađena kao višespratno pravilno osmougaono zdanje . Debljina zidova je ujednačena i iznosi  3m što ju je u to vreme činilo praktično neprobojnom. Građena je od kamena  , a pod je gradjen od drvenih ploča preko kojih je stavljen lomljen kamen povezan  malterom. Kula je imala 4 sprata i spratna visina je iznosila od 4 do 4,30m. Sa nivoa sadašnjeg, poslednjeg, četvrtog sprata izlazilo se na odbrambenu galeriju.Ova kula pripada najstarijem tipu ranoartiljeriskih visokih kula.