GDE SE NALAZI?
Veliki barutni magacin ili Lapidarijum nalazi se u donjem gradu Beogradske tvrdjave u neposrednoj blizini Pobednika i česme Mehmed paše Sokolovića. Kao izložbeni prostor deo je Narodnog muzeja u Beogradu. Otvoren je od 1. aprila do 1. novembra u toku nedelje od 11 do 19 časova. Prodajna mesta u Beogradskoj tvrđavi gde se mogu kupiti ulaznice su: Galerija u Stambol kapiji (Gornji grad) Rimski bunar (Gornji grad) Kula Nebojša (Donji grad).
ISTORIJAT
Izložbeni prostor antičkog nasleđa poznat kao Barutana ili Lapidarijum izgrađen je u vreme velike austrijske rekonstrukcije Beogradske tvrđave od 1718. do 1720. godine, sa cilјem da se što pre napravi bezbedno sklonište za barut. Barutni magacin je podzemni prostor ukopan u stenu, oko kojeg je sredinom 18. veka izgrađen jak zaštitni bedem. U antičko doba na ovom mestu je postojao je takozvani Mitreum-antičko svetilište posvećeno bogu Mitri.
Danas je Veliki barutni magacin delimično obnovlјen i uređen.
IZGLED
Barutni magacin se sastoji od dve dvorane oslonjene na devet stubova i velikog prilaznog hodnika. Posle povratka Osmanlija u Beograd sredinom 18. veka izgrađen je zid koji delimično zaklanja ulaz u prostor.
Svaka dvorana ima površinu od oko 400 kvadratnih metara, što je u 18. veku predstavljalo veliki graditeljski poduhvat. Danas je u izložbeni prostor antičkih spomenika tzv.lapidarijum pretvorena samo prva sala i deo hodnika. Tu su izloženi rimski spomenici koji svedoče o životu u antičkom Singidunumu.
LAPIDARIJUM
Sakupljanje antičkih spomenika u lapidarijumu počelo je još u vreme osnivanja Narodnog muzeju u Beogradu 1844. godine. Tada je nastala najstarija arheološka zbirka u Srbiji. Zbirku čine predmeti otkriveni na prostoru antičkog Singidunuma, Kostolca- antičkog Viminacijuma, Sremske Mitrovice- Sirmijuma, Kosmaja i na drugim nalazištima u Srbiji.
U Velikom barutnom magacinu izloženo je više od osamdeset rimskih kamenih spomenika iz Zbirke antičkih i srednjovekovnih spomenika, koji čine deo stalne postavke Narodnog muzeja u Beogradu. Zastupljeni su sarkofazi, nadgrobni spomenici, žrtvenici i pojedinačni arhitektonski elementi.
Najbrojniji među eksponati su pisani spomenici na kamenu u vidu različitih javnih ili privatnih natpisa.
Sarkofage koji sadrže figuralne scene odlikuje visok kvalitet izrade. Јedan od sarkofagа se posebno izdvaja svojim značajem, jer je na sarkofagu predstavljena ranohrišćanska scena koja prikazuje Jonu spasenog iz kitove utrobe. Sarkofag potiče iz 4. veka sa prostora Beograda.
Pripremila : Katarina Malešević