Скочи на садржај

CRKVA SVETOG MARKA

GDE SE NALAZI?

Crkva Svetog Marka nalazi se na Tašmajdanu, na adresi Bulevar kralja Aleksandra 17. U blizini su Narodni dom, Stari i Novi dvor i Crkva Sv. Trojice Ruske pravoslavne crkve i zgrada Radio-televizije Srbije .

Oštećena još tokom Prvog svetskog rata, konačno je urušena 1941. kada se zapalio krov crkve pod nerazjašnjenim okolnostima. U crkvi su bili sahranjeni pojedini članovi dinastije Obrenović, a posebno mesto imali su grobovi poslednjeg kraljevskog para iz  dinastije: Aleksandra i Drage Obrenović.

Grobnice dinastije Obrenović u kripti Crkve Sv. Marka

ISTORIJAT

Nešto južnije od sadašnjeg zdanja nalazio se do početka Drugog svetskog rata prvobitni hram Svetog Marka. Malih dimenzija, ovaj hram  je sagrađen u doba kneza Miloša Obrenovića 1835-1836. godine.

Podignut je na mestu na kojem je beogradski paša pročitao sultanov hatišerif o davanju autonomije Srbije.  Ktitor hrama bio je Lazar Panča trgovac,  poreklom iz južne Srbije.

Naos Crkve Sv. Marka

Ulazna kula Crkve SV. Marka

Grobnica cara Dušana

ISTORIJAT NOVE CRKVE

Sadašnja Crkva Sv Marka podignuta je u periodu od 1931. do 1940. godine po projektu braće Petra i Branka Krstića. Uzor arhitektama bila je crkva manastira Gračanica, pa svojim izgledom ova crkva ima sve odlike neovizantijske arhitekture. Kada je završena bila je najveći hram u Kraljevini Jugoslaviji. Crkva je duga 62 metra, široka 45 metara, a visina glavne kupole je 60 metara. Mozaik u luneti iznad ulaznog portala prikazuje jevanđelistu Marka i rad je slikara Veljka Stanojevića iz 1961. godine.

UNUTRAŠNJOST CRKVE

Unutrašnjost crkve podeljena je na uobičajan način na: pripratu, naos i oltarski prostor koji je zatvoren pregradom sa ikonama-ikonostasom. Ispod priprate nalazi se kripta gde su  1942.godine, posle rušenja male crkve Sv. Marka,  prenete  grobnice ktitora crkve Lazara Panče, i kraljevskog para Aleksandra i Drage Obrenović . U naos crkve 1968. godine  prenet je  sarkofag u kojem je sahranjen car Dušan. Do početka 21. veka crkva nije bila oslikana, ali je poslednjih godina  počelo posavljanje mozaika u oltarskom prostoru. Ikonostas hrama, po projektu arhitekte  Zorana Petrovića urađen je u mermeru 1992. godine , a ikone u u tehnici mozaika delo su  slikara Đure Radlovića iz Beograda, napravljene u periodu 1996—1998. godine. U riznici hrama čuvaju se  ikone poznatih ikonopisaca 19. i 20.veka. Neke od najznačajnijih su: Bogorodica Odigitrija (Italo-kritski rad, 16. vek) koja se posle restauracije nalazi u naosu  crkve ispred oltara sa leve strane.

Pripremila: Maša Popesković