GDE SE NALAZI ?
U Beogradu postoje dva jevrejska groblja: Aškenasko, u Ulici Ruzveltova br. 50 i Sefardsko u Ulici Mije Kovačevića br. 1. Sefardsko groblje je odmah pored Groblja oslobodilaca Beograda, dok je Aškensko preko puta ulice i naslana se na Novo groblje.
ISTORIJAT SEFARDSKOG GROBLJA
Sefardi su potomci prognanih Jevreja iz Španije posle 1492. godine. Oni su se naselili u Otomaskoj imperiji početkom 16. veka, i od tada se prati njihova istorija u Beogradu. Sefardsko groblje je nastalo preseljenjem starog jevrejskog groblja, 1925. godine, iz Dalmatinske ulice i obuhvata površinu od 12.748 metara kvadratnih. Na njemu se nalazi 4.000 nadgrobnih spomenika.Danas je aktivno Sefardsko jevrejsko groblje, dok se sahrane na Aškenaskom obavljaju povremeno na grobnim mestima onih koji imaju žive potomke.
Na Sefardskom jevrejskom groblju, posebnu pažnju privlači grupa važnijih obeležja i komemorativnih spomenika kao što su:
Spomenik izginulim ratnicima (132 pala jevrejska heroja) u ratovima u periodu od 1912-1919.. Spomenik je otkriven 1927. godine,a podignut je prema projektu arh. Samuila Sumbula.
Na kraju glavne aleje Sefardskog groblja nalazi se spomenik posvećen jevrejskim žrtvama fašizma, delo arh. Bogdana Bogdanovića. Otkriven je 1952. godine, a autor je za taj spomenik nagradjen Oktobarskom nagradom Beograda.
U grupu komemorativnih spomenika spadaju:
Spomenik nad zajedničkom grobnicom u kojoj su sahranjeni posmrtni ostaci dece umrle od španske groznice i drugih bolesti između dva svetska rata, a čiji su zasebni spomenici bili uništeni. Spomenik je izradjen prema projektu slikara Jove Ćurčića, a podigla je Jevrejska opština Beograd 1976.godine.
Spomenik podignut austrijskim Jevrejima koji su 1941. godine ubijeni u Zasavici kod Šapca. Spomenik je podigla Jevrejska opština u Beču prema projektu arh. Andrije Mešulama nakon prenosa ostataka 800 žrtava obavljenog 1959. godine.
ISTORIJAT AŠKENASKOG GROBLJA
Aškenazi (hebr. „Nemci") su jevrejska etnička grupa koja je činila zasebnu jevrejsku zajednicu od kraja prvog milenijuma. Svoje zajednice su imali širom srednje i istočne Evrope, a u Srbiju u većem broju dolaze u 18. veku. Aškenasko groblje nastalo je 1876. godine i deo je beogradskog Novog groblja, od kojeg je odvojeno zidom. Manjih dimenzija, ovo groblje se danas više ne koristi, osim u retkim slučajevima.Posle 2010. godine aškensko groblje, koje je bilo u zapuštenom stanju, obnovljeno je, a brigu o o jevrejskim grobljima vodi komisija Jevrejske opštine „Hevra kadiša“. Danas su jevrejska groblja park prirode i deo kulturne baštine Beograda i imaju izuzetan značaj u očuvanju identiteta jevrejske zajednice u Beogradu i njene postojanosti.
Pripremila: Iva Pešić