Скочи на садржај

MUZEJ SRPSKE PRAVOSLAVNE CRKVE

GDE SE NALAZI?

Muzej Srpske pravoslavne crkve nalazi se u Ulici Kneza Sime Markovića 6 u zgradi Patrijaršije, preko puta Saborne crkve. Radno vreme muzeja je od ponedeljka do petka od 9-16h. Ne postoji ulaz za invalidne osobe.

ISTORIJAT

Prve inicijative za osnivanje muzeja pokrenute su još sredinom 19. veka, ali tek 1922. godine formalno započinje proces njegovog konstituisanja. 1937. godine Muzej Srpske pravoslavne crkve useljen je u Konak kneginje Ljubice. Prvi upravnik bio je teolog i profesor Radoslav Grujić. Tokom Drugog svetskog rata Muzej SPC nije bio otvoren za javnost. Posle završetka rata, zbirka Muzeja SPC premeštena je iz Konaka kneginje Ljubice u zgradu Patrijaršijegde je 14. juna 1954. godine muzej konačno otvoren za javnost.
Srpska pravoslavna crkva je posle Drugog svetskog rata tržila i dobila pokradene dragocenosti i umetničke predmete iz Zagreba, koji su tokom rata bili konfiskovani sa područja pod okupacijom NDH. U 11 vagona 1946. godine dopremljen je crkveni mobilijar i umetnički predmeti. Jedan deo tih predmeta i umetnina vraćen je manastirima iz kojih je otet, a drugi deo je postao inventar Muzeja SPC.
Posle rekonstrukcije dela zgrade Patrijaršije 2013.godine Muzej SPC dobio je nov izgled.

 

ENTERIJER

Prilaz Muzeju čini zatvorena lođa u kojoj se čuvaju replike srednjovekovnih umetničkih dela: freske svetaca iz Nemanjićke dinastije i skulptura iz manastira Banjske.

Bogorodica sa Hristom, Manastir Banjska, 14. vek. replika

Unutrašnji muzejski prostor čini ulazni hol i pet soba. U ulaznom holu nalaze se replike srednjovekovnih freska i reljefne dekoracije iz srpskih srednjovekovnih manastira. Od posebne vrednosti je ikona Hrista Pantokratora koja potiče iz 15. veka naslikana na intenzivnoj crvenoj podlozi.Slede prostorije u kojima se čuvaju umetnički predmeti : ikone, crkveni tekstil, metalni liturgijski predmeti, rukopisne i štampane knjige, portreti, grafike, i drugi predmeti.

Hrist Pantokrator, 15. vek

 

ZBIRKE

Zbirka ikona potiče iz perioda od 15-19. veka. One su dela srpskih, ruskih grčkih slikara ili nepoznatih majstora. Kolekciju upotpunjuju i delovi ikonostasa tzv.carske dveri iz manastira Jazak, a posebnu vrednost Muzeja čini monumentalni krst na kojem je prikazano Hristovo raspeće koji je bio deo ikonostasa fruškogorskog manastira Velika Remeta.

Krst iz Manastira Velika Remeta

Među 50tak ruskih ikona veličinom i izgledom izdvaja se Bogorodica Tihvinska u bogato dekorisanom  metalnom okviru.  Potiče iz 17. veka i rad je nepoznatih majstora.

Bogorodica Tihvinska, 17. vek, ruski rad

Kolekcija umetničkih dela rađenih u metalima  raspolaže delima iz ranohrišćanskog, vizantijskog, srednjovekovnog i novog doba. Tu su različiti ukrasni predmeti, kao i upotrebni i bogoslužbeni predmeti. Medju njima se izdvajaju kivoti za mošti svetaca, pehari, i pečat kneza Lazara.

Povelja kneza Lazara

Tekstilni umetnički predmeti čine posebno bogat deo zbirke. Osim raskošnih svešteničkih odora, u muzeju se čuvaju: plaštanica kralja Milutina (liturgijski tekstilni predmet), odora kneza Lazara, i vezeni tekst monahinje Jefimije Pohvala knezu Lazaru.

Pisana dokumenta čine važan deo kolekcije jer se tu, pored mnogobrojnih pisanih povelja,  mogu naći : Povelja cara Dušana manastiru Hilandaru, i Privilegije cara Leopolda izdata Srbima 1690. godine.

Privilegije cara Leoplolda izdate Srbima 1690.

Kolekciju dopunjuju i brojne vredne grafike iz 17. i 18. veka, dela vodećih srskih slikara, portreti visokog sveštenstva i vredne rukopisne knjige.

U kolekciji muzeja nalazi se i kivot cara Stefana Dečanskog.

Kivot cara Stefana Dečanskog

 

Pripremili: Ana Serafijanović, Ana Sarić, Ivana Pantović,Nađa Veli