GDE SE NALAZI ?
Spomen park Oslobodiocima Beograda nalazi se u Ruzveltovoj ulici, preko puta Novog groblja. Zidom je odvojen od Jevrejskog groblja, koje se nalazi odmah pored.
ISTORIJAT
Ideja o podizanju spomenika pogunulim vojnicima u borbama za oslobođenje Beograda i odavanje počasti sovjetskim vojnicima, koji su izgubili život u borbama na ulicama grada ( procenjuje se da je oko 1000 sovjetskih vojnika poginulo), pojavila se već 1944. godine. Iste godine je na Trgu Republike, u centru Beograda, ali i na drugim lokacijama širom grada, započeo proces postavljanja spomenika Crvenoarmejcima (u periodu od 15. do 30. novembra u Beogradu podignuto je 18 velikih i 32 manja spomenika vojnicima sovjetske armije). Već 1945. godine organizovan je konkurs za izgradnju velikog kompleksa vojnicima Crvene armije, ali do realizacije nije došlo. Usled promenjenih istorijskih okolnosti, odlučeno je da se u Beogradu izgradi memorijalni kompleks oslobodiocima Beograda,na kojem će biti sahranjeni vojnicima i jugoslovenske i sovjetske armije. U leto 1953. godine odobrena je lokacija i pristupilo se izgradnji memorijala u formi spomen parka. Naredne 1954. godine uklonjen je spomenik na Trgu republike.
Kompleks je zamišljen kao grobno mesto jugoslovenskih boraca, kao i izginulih Crvenoarmejaca, čiji su grobovi bili rasuti širom grada. Takođe, pojedini Crvenoarmejci stradali u borbama za Budimpeštu izrazili su želju da njihovi zemni ostaci počivaju u Beogradu, pa su, osim onih izginulih u Beogradu, ovde sahranjeni i drugi sovjetski vojnici.Takođe ovde su preneti i ostaci Crvenoarmejaca sahranjenih u Ritopeku, gde je 1946. podignut spomenik borcima sovjetske armije.
IZGLED
Arhitektonsko rešenje bilo prilično jednostavno –groblje je zamišljeno kao park, u kojem su se nalazile individualne i zajedničke grobnice (u kojima su se nalazili posmrtni ostaci oko 2.000 boraca). Grobovi vojnika dve armije su odvojeni, pa se u prvom delu nalaze se se grobovi boraca Narodno oslobodilačke vojske Jugoslavije, a u drugom delu sovjetskih vojnika. Spomen park je podignut po projektu arhitekte Branka Bona,i projektu inženjera hortikulture Aleksandra Krstića. Na realizaciji ovog obimnog memorijalnog kompleksa angažovani su i drugi umetnici. Reljef na ulaznoj kapiji je izradio vajar Radeta Stanković, kao i figuru
partizanskog borca, koja je na plato na ulazu u kompleks je postavljena tek 1988.godine.
Sovjetski deo groblja je krasila statua Crvenoarmejca, delo Antuna Augustinčića.Na ovom groblju sahranjeno je 1395 boraca narodno-oslobodilačke vojske Jugoslavije i 808 boraca Crvene Armije.
KULTURNO DOBRO
Spomen park oslobodiocima Beograda je još 1987. godine proglašen za spomenik kulture. Danas ovaj prostor, pored svoje memorijalne uloge, predstavlje park koji Beograđani rado posećuju kao mesto za odmor i opuštanje.
Pripremila : Mina Novaković