Istorijski događaji krajem 14. i početkom 15. veka izmenili su političke prilike na Balkanu, naročito posle poraza osmanske vojske u bici kod Angore 1402. godine. Poraz i odvođenje sultana Bajazida I u zarobljeništvo izazvali su političku krizu Osmanskog carstva. Te istorijske okolnosti išle su u prilog knezu Stefanu Lazareviću, gospodaru Moravske Srbije, koji je od viznatijskog cara dobio despotsku titulu. Despot je bila najviša titula posle carske, pa je ovaj čin dodele visokog dostojanstva imao veliki politički značaj. To je uslovilo da ugarski kralj Žigmund, u cilju osiguravanja granica Ugarske od budućih osmanskih napada sklopi ugovor sa srpskim vladarom. Tim ugovorom despot je u zamenu za svoje vazalske obaveze prema Kraljevini Ugarskoj dobio Beograd. Na osnovu posrednih istorijskih izvora smatra se da je ovaj ugovor potpisan 1403. ili početkom 1404.
U zapuštenom stanju dobio je despot Stefan Lazarević Beograd od kralja Žigmunda na upravljanje. Prema rečima njegovog biografa, bugarskog istoričara Konstantina Filozofa, briga za izgradnju Beograda kao nove prestonice bila je nesmanjena tokom čitave njegove vladavine.
Najveća pažnja posvećena je vojnim objektima, pa je grad bio okružen dvostrukim zidovima i dubokim jarkom sa kopnene strane. U grad se ulazilo preko pokretnih mostova i kroz tri kapije: zapadnu, istočnu i južnu. Kapije na istoku i jugu imale su kule i bile su važnije i jače branjene.Postojala je i severna kapija prema Donjem gradu.
Gornji grad je obuhvatao teritoriju na brežuljku, Donji grad je obuhvatao deo ravnice prema obalama reka, a o prostoru današnjeg grada nema podataka.
Maketa dvora despota Stefana
U Gornjem gradu se isticao despotov dvor, a u neposrednoj blizini je bila prvobitna kula Nebojša, koja više ne postoji. Ona je zauzimala prostor u blizini današnje Defterdareve kapije i česme Mehmed paše Sokolovića.
U Gornjem gradu se nalazila i despotova riznica verovatno u blizini dvora.
U Donjem gradu se nalazilo veliko gradsko naselje, kuće trgovaca, zanatlija i stanovnika Beograda. Bilo je više crkava, a najveća među njima bila je crkva Uspenja Bogorodice. Ona je preprostavlja se bila na prostoru gde je danas Crkva Ružica.
Od ostalih objekata isticala se bolnica i prihvatilište za strance.
Pristanište je bilo na Dunavu, sa severne strane u delu gde je današnja Kula Nebojša.
Tokom opsade Osmanlija, grad je uništio požar, a posle njihovog osvajanja Beograd je postao tipičan orijentalni grad uskih i krivudavih ulica. Jedino je beogradska tvrđava uspela da zadrži deo svoje urbane strukture.
Despotova kula
