GDE SE NALAZI ?
Nalazi se u Gospodar Jevremovoj ulici broj 11 na Dorćolu, u blizini raskršća sa ulicom Kralja Petra, u ambijentu nekadašnje turske trgovačke i zanatlijske četvrti – Zejreka.
U blizini je Jevrejskog istorijskog muzeja, Pozorišnog muzeja, Galerije freska i brojnih lokala u Ulici Strahinjića bana.
ISTORIJAT
Prvobitno ime je bilo Džohadži-hadžina džamija, nakon toga Husein-đehajina džamija, dok je današnje ime dobila krajem 18. veka.U njoj je, kao glavnoj džamiji boravio je muvekit, čovek koji je proračunavao tačno hidžretsko vreme prema islamskom kalendaru. On je regulisao i mehanizam sata i isticao zastavu na minaretu, u znak istovremenog početka molitve u svim ostalim islamskim bogomoljama u beogradskoj varoši. Po toj zastavi (bajraku) je džamija dobila današnje ime
Džamija je jedini aktivni objekat islamske verske arhitekture u Beogradu.Pretpostavlja se da je izgrađena u drugoj polovini 17. veka, kao zadužbina turskog vladara sultana Sulejmana II (1687–1691).Za vreme austrijske vladavine 1717–1739. godine, služila je kao katedralna katolička crkva, a sa povratkom Turaka 1741. godine obnovljena joj je prvobitna namena.
Knez Mihailo Obrenović naložio je 1868. godine obnovu ’Bajrak’ džamije za obavljanje muslimanskih verskih obreda. Između dva svetska rata džamiju je obnavljala i Opština grada Beograda, a 1935. godine prvi put zaštićena Uredbom o zaštiti beogradskih starina. Restauracija je izvođena nekoliko puta i nakon Drugog svetskog rata. Godine 1983.bila je predviđena je dogradnja kompleksa Bajrakli džamije koji je uradila arh.Mirjana Lukić. Ipak, iz nepoznatih razloga ovaj projekat nije izveden u obliku u kojem je planiran.
U znak odmazde zbog uništavanja srpske baštine na Kosovu i Metohiji, u Beogradu je tokom demonstracija 2004. godine zapaljena džamija i oštećen inventar građevine, ali je ubrzo pristupljeno obnovi.
Godine 2012. je dograđena i pomoćna zgrada na šest nivoa površine 2.500 kvadratnih metara pored džamjije u kojoj su smešteni srednja verska škola (medresa), Fakultet islamskih nauka, sedište Beogradskog muftijstva, učionice i amfiteatar. Obnovu je finansirao Azerbejdžan.
SPOLJAŠNOST
Arhitektura džamije pripada turskom tipu jednoprostorne verske građevine sa kupolom i minaretom. Masivni zidovi sagrađeni su od kamena, a neki segmenti izvedeni su od opeke. Građevina je kvadratne osnove, dok osmostranu kupolu nose istočnjački potkupolni lukovi. Svi otvori na građevini završavaju se karakterističnim orijentalnim prelomljenim lucima.
Sa spoljne severozapadne strane postavljen je minaret – uska kula kupastog krova, s kružnom terasom pri vrhu, sa koje mujezin poziva vernike na molitvu.
UNUTRAŠNJOST
Unutrašnja dekoracija džamije je skromna. Zidovi su nemalterisani, sa retkim stilizovanim floralnim i geometrizovanim motivima i kaligrafskim natpisima stihova iz muslimanske svete knjige Kurana, ispisanih arapskim pismom. Naspram ulaza, u unutrašnjosti džamije nalazi se plitka niša – mihrab, postavljena u pravcu Meke, u kojoj sveštenik stoji tokom molitve, dok je uzdignuta drvena propovedaonica (minber ili mimbar) postavljena desno od mihraba, u jugozapadnom uglu.
Nad ulazom je drvena galerija (mahfil).Pred ulazom u džamiju je ranije postojao i zasvedeni arkadni trem sa tri manje kupole. U dvorištu se nalazi česma za molitveno umivanje, kao i verska škola (medresa) sa bibliotekom.
Zbog svoje važne uloge kao jedinog očuvanog islamskog objekta, kao i reprezentativnosti verske arhitekture i islamske kulture, stavljena je 1946. godine pod zaštitu države kao spomenik kulture, a 1979. godine utvrđena je za kulturno dobro od velikog značaja.
Pripremila : Katarina Malešević